Qarışqanın departamenti

Kiçik bir Qarışqa hər sabah tezdən durub işinə gələr və xoşbəxtlik içində işinə başlayardı.

Çox işləyər… Çox məhsuldar olardı…. bunların hamısını motivasiya ilə edərdi və daim gülərdi.

Təsisçi Aslan, qarışqanın üstündə idarəçi olmadan bu qədər məhsuldar işləməyinə heyranlıq duyardı.

Bir gün şirkəti və məhsuldarlığı daha da artıqmaq üçün ağlına parlaq idea gəldi.

Əgər qarışqa üstündə bir rəhbər olmadan belə işləyirsə, gör rəhbər qoysam nələr edər? Bu səbəbdən mükəmməl idarəçilik təcrübəsi olan və yazdığı hesabatlarla məşhur olan Tarakanı işə alır.

Tarakan işə saat götürərək çalışmağa başlayır. Beləcə qarışqanın işləməyinin saatlarını izləyə biləcəyini düşünür. Qarışqanın işləmə saatlarını izləməyə başlayır. İş saatında boşluğa icazə vermir və hər şeyi nəzarətdə saxlayır. Tarakan qarışqaların hesabatını düzəldəcək bir ehtiyacın olduğunu düşünür. Bu səbəbdən: həm telefon nəzarətini idarəedəcək həm də arxiv işlərini idarəedəcək Hörümçəyi işə alır.

Aslan, şirkətdəki inkişafdan çox məmnun idi. Hörümçəyin hazırladığı hesabatlığın mükəmməl olduğunu düşünür. Hətta istehsalat sürətini ölçən və şirkəti analiz edən rəngli qrafiklər də hazırlamağını xahiş edir. Beləliklə bu hesabatları şəriklərinə təqdim edərək qürurlanacaqdı.

Tarakan bu hesabatları qura bilmək üçün yeni bir komputer və ERP proqram ehtiyacının olduğunu bildirir. Artan vəsaitlər üçün də bir İT departamenti yaradılır. Bu işləri idarə etmək üçün isə Ağcaqanadı işə alır.
Əvvəllər xoşbəxt, məhsuldar və rahat olan qarışqa artıq iclaslar və sənəd işlərindən yorulmuşdu. Zamanının çoxunu sualları cavablamaq və sənəd işlərini görməklə keçirmək məcburiyyətində qalmışdı.

Aslan qarışqanın departamentinin böyüməsindən çox məmnun idi. Departamenti daha da böyütmək üçün bir üst rəhbər ehtiyacının olduğunu düşünürdü. Departament rəhbəri olaraq da məşhur Cücə böcəyini işə alır. Öz rahatına və keyfinə düşkün olan Cücə böcəyi ilk icraat olaraq ofisin mebellərini dəyişərək başlayır. Təbii olaraq özünün yeni bir komputer, büdcə nəzarəti və strateji məhsuldarlıq planını hazırlamaq üçün şəxsi köməkçiyə ehtiyacı vardı. Buna görə köhnə iş yerindəki köməkçisini işə götürür. Qarışqanın işlədiyi şirkət artıq heç kimin gülmədiyi, xoşbəxt olmayan bir məkana çevrilmişdi. Cücə böcəyi Aslanı inadırır ki, motivasiyanı yüksəldilməsi və şirkətin vəziyyətini təyin etmək üçün analizlər aparılmalıdır.  Aslan qarışqanın departamentini gözdən keçirir və məhsuldarlığın dramatik şəkildə aşağı düşdüyünü görür. Və o qərarı verir – KONSULTANT OLARAQ MƏŞHUR BAYQUŞU DƏVƏT EDİR.

Bayquş qarışqanın departamentində 3 ay vaxt keçirir. Çılğın işin sonunda nüsxələrcə hesabat hazırlayıb Aslana təqdim edir. Hesabatın nəticəsi bu idi-  departamentdə artıq işçi qüvvəsi var.

Aslan Hesabatı incələyərək sonda qərar verir.

Davranışı ilə diqqət çəkən, bədbəxt və işləmək həvəsini itirmiş qarışqa şirkəti demotivasiya etdiyinə görə işdən çıxarılsın.

Hörmətlə

Eldar Xəlilov

İŞİ YOXSA İŞLƏMƏYİ SEVMİRİK!

İşləməkdən bezmisiniz, yoxsa işinizi sevmirsiz? Bu suallar tək sizi narahat edən məsələ deyil. Bu xəstəlikdən əziyyət çəkən yalnız siz deyilsiniz. ABŞ-da 31% çalışan şəxs işində xoşbəxtdir (2015 Gallup poll), qardaş ölkə Türkiyədə bu rəqəm 16%-dir (milliyet.com.tr).  Ölkədə faktiki olaraq belə bir konkret statistika mövcud deyil, sadəcə təşkilatlardakı təcrübəmizə və müşahidələrimizə əsaslanaraq bu rəqəmin yüksək olmadığı qənaətinə gələ bilərik.

Hər gün yataqdan qalxıb qaça-qaça getdiyimiz işimiz! Özü də qaça-qaça :).

Qaça-qaça getdiyim işimdə hər səhərləri eyni mənzərə ilə başlayıram. Səbinə xala, bizim mərtəbənin xadiməsi. Hər səhərləri eyni hadisə:

• Sabahınız xeyir Səbinə xanım,
• Sabahınız xeyir Eldar bəy,

Hər ikimizdə xoş bir təbəssüm və razılıq əlamətləri. Sadəcə gözlərinin içində bezmiş və yorulmuş baxışlar. Tək Səbinə xala elə deyil, bir çox vəzifəsi, halı yerində olan əməkdaşlarda bu halı müşahidə etmək olur. Və bu qədər neqativliklə əhatə olunan mühitdə çalışmaq ən əsası xoşbəxt qalmaq çox çətinləşir. Maraqlısı odur ki, bu iş sevgisinin olmaması xadimə və ya yüksək vəzifənin olmasında asılı deyil, əməkdaş daxilində baş verən üsyanın nəticəsi olaraq yaranan etirazdır.

Bu halda işləmək yalnız pul qazanmaq üçün həyata keçirdiyimiz prosesdirmi? Pul qazanıb təməl ehtiyacları qarşılamaq  üçün işləyirik, çalışırıq çünki sosial ehtiyaclarımızı təmin edirik. İşləmək və pul qazanmaq arasındakı münasibət çox qarışıqdır. Ancaq bir reallıq vardır; İşləmək sadəcə təməl ehtiyacların qarşılanması deyildir, bu proses psixoloji ehtiyacların qarşılanması üçün imkanların yaradılmasıdır. İşləməkdən bezmək halı daha çox psixoloji ehtiyacların təmin olunmaması halında yaşanması da bu səbəbdəndir. Bir çoxlarımız şahidi olmuşuq çalışdığımız təşkilatlarda əməkdaşların böyük əksəriyyəti nə zamansa içi pul dolu çanta tapacağı günü gözləyə gözləyə səhərləri sürünərək işə gəlməkdədirlər. Özü də tənbəllik zad yoxdur onlarda 🙂, sadəcə özü özlərinin rəhbəri olmaq istəyirlər. 🙂 🙂 🙂 🙂 Səbəbi pulda axtardıqları üçün bu xoşbəxtlik axtarışı çox zaman uğursuzluqla yekunlaşır. Nəticədə ya çanta tapılmır ya da o xoşbəxt iş. 🙂 

Niyə işləyirik?

İnsanlar işləməlidirlər, çünki beynimiz mütəmadi olaraq bir şeylərlə məşğul olmaq istəyir. Düşünün, sizi bir adaya atıblar və istədiyiniz hər bir imkanlar yaradılıb. Sizdən istənilən şey imkanlardan yararlanmaq və bütün günü istirahət etməkdir. 1, 2, 3….. ay nə qədərimiz daha çoxuna səbr edəcəyik.? Belədirsə, yenə də istirahətdən bezcəyiksə demək ki, hər şeydən əvvəl beynimizin təməl istəyi işləməkdir, nəyinsə qarşılığını almaqla bir şeylərin həyata keçirilməsi bizin əsas istəyimizdir.

İşləmək sadəcə işləmək deyil?

İşləməyin digər məqsədi, ortaya qoyduğumuz bir məhsulun yaradılmasıdır və hər hansısa iş prosesində mənim də əməyim var hissinin yaşanması istəyidir. Başqa bir dillə desək, işləmək özümüzü yaxşı hiss etmək üçün əsas həyat reallığıdır. İşləmək həyatımızın özüdür və əgər siz işləməyi sevmirəm deyirsinizsə bilin ki, ortada başqa səbəblər var. Böyük ehtimalla bu səbəb sizin işinizdir, həyatınız deyil.

İşlədiyiniz yer, əhatə edən iş yoldaşları, insanlarla münasibət, işin qarşılığında qazandığınız pul kimi faktorlar işinizdən məmnun olub-olmamağınızı müəyyən edən səbəblərdəndir. Məmnuniyyətsizlik halı yaşayırsınızsa, bunu ümumiləşdirib işləməyi sevmirəm adı ilə nəticələndirməyin. Çünki, hər dəfə ağzınızı açıb şikayətlədiyinizdə, zamanla bu hər hal şikayətdən çıxıb ümumi işləmək prosesinə qarşı nifrətə çevrilə bilər. İşləməyi sevməmək isə mümkün deyil. Bunu etdiyiiz an yaşamaq enerjinizi bloklamış olacaqsınız, səhərləri yataqdan qalxmaq çətin prosesə çevriləcəkdir, həyatdan zövq almamağa başlayarsınız. Nəticədə “İşləməyi sevmirəm” deməklə insan fitrətinə aid olan əsas prosesə qarşı etiraz etmiş olacaqsınız.

İşləmək başqa bir şeydir, işlədiyiniz iş isə başqa. İşinizi sevmirsinizsə işləməkdən özünüzü soyutmayın. Nəyi sevmirsiniz, niyə sevmirsiniz analiz edin və həll yollarını axtarın. İşləmək psixoloji tamlığımızın formalaşdırılması üçün bir reallıqdır və ona düşündüyümüzdən daha çox etiyacımız var.

İŞ YERİNDƏ DİSKOMFORT VƏ XOŞBƏXTSİZLİK HALI Asta qaçan namərddir!

 

İş yerlərində xoşbəxtsizlik hər kəsin yaşaya biləcəyi bir haldır. Ümumən iş yerlərində diskomfort halı əməkdaşların daha az motivasiyalı, sağlam düşünə bilməmək və sosial vəziyyətini alt üst edən vəziyyətlərdən hesab olunur. Ancaq bütün bu hallara baxmayaraq insanlar ümumi olaraq bu vəziyyət qarşısında heç bir addım atmamaqdadırlar.

İnslarların mövcud diskomfort hallarının dəyişdirməməsinin 2 əsas səbəbi var:

• Niyə görə xoşbəxt deyillər sualına cavabını bilməmək. Diskomfortu hiss edir lakin səbəbini bilmirlər və bu halının aradan qaldırılmasının mümkün olmadığını düşünürlər.
• Nə edəcəklərini bilməmək. Səbəbi bilirlər və nəyin onları xoşbəxt etmədiyini anlayırlar, lakin bu problemin dəyişməyəcəyini və ya həll üçün alternativ seçimlərinin olmadığını düşünürlər.

 

İş yerlərində diskomfortun ən vacib səbəbləri:

Əmək  haqqı –

Gördüyünüz işin qarşılığında az maaş aldığınızı düşünürsünüzsə, ilkin diskomfort halını yaşamağa başlamısınız. Bu halı yaşayırsınızsa daim alternativ təklifləri araşdırmağınız məsləhətdir. Unutmamaq lazım olan məqam odur ki, maddi motivasiya müəyyən müddəti əhatə edən üsuldur. Diskomfortun əsas səbəbi əmək haqqı olmağından əmin olduqdan sonra hər hansısa tədbir görmək lazımdir. Əgər səbəbini bilmədiyiniz diskomfort halını maaş olduğundan şübhələnirsinizsə bu sadəcə bəhanə olacaq və bu səbəbdən gedəcəyiniz yerdə yüksək əmək haqqında belə xoşbəxtsizlik hissi sizin yaxanızdan əl çəkməyəcək.

İş yerində qeyri-stabillik –

Şirkətinizin stabillik mövzusunda problemləri sizə diskomfort hissini yaşada bilər. İşdən çıxarılma halının yaşandığı şirkətdə narahatlılığın və stressin yaşanması normal haldır. Belə bir halda əlinizdən gələni etdiyini düşünürsünüzsə, bu halda yalnız etdiyiniz işlərlə bağlı hesbatlılığı mütəmadi rəhbərliklə bölüşmək və kommunikasiyanı gücləndirməyiniz vacibdir. Həyatı bəzən idarəetmənin mümkün olmadığını nəzərə alsaq bütün olacaq mənfi hallara qarşı özünüzü günahlandırmaqdansa yeni alternativlər üzərində sığortalanmağınız məsləhətdir.

Karyera inkişafı –

Vəzifə artımı və irəliləməyin mümkün olmadığı təşkilatda və motivasiya edici digər faktorların yaşanmadığı şirkətdə əməkdaşlar diskomfort halı yaşayırlar. Belə bir hal yaşayırsınızsa özünüzün fərdi inkişafına və fərqli sahələrdə inkişaf etməyinizə səy göstərin.

Bəzi sahələrdə irəliləmək şansımız çox azdır və bu səbəbdən işimizlə bərabər təşkilatın inkişafına təsir edəcək fərqli sahələrdə inkişaf etdirməyiniz sizi motivasiya edə bilər və hətta irəliləmək imkanı yarada bilər.  Bunların heç biri yoxdursa o zaman alternativlərə baxsanız yaxşı olar.

İş yoldaşlarınız –

Ən mənasız səbəblərdəndir. Unutmayın iş yeriniz sizin eviniz deyil və hər kəsin sizin kimi olmaq məcburiyyəti yoxdur. İşinizlə bağlı münasibətlərin qurulması sizə kifayət edəcək ki, sağlam bir mühit yaradasınız. Əsas vacib olan hörmət üzərinə qurulmuş bir münasibətə nail olun.

İş yükü –

Az vaxtda çox və keyfiyyətli işin icrası istənilirsə bu sizdə stres halının yaşanmasına səbəb olacaqdır. Bu halda stresə düşməyə  ehtiyac yoxdur və seçim olaraq bu cür işləmək sizin seçim deyil. Belə halda vaxtın idarəedilməsinə  diqqət edərək mərhələli şəkildə işlərin təhvil verilməsinə çalışın.

İş qrafiki –

Diskomfort mühitinin yaranmasının ən öndə və ilk sıralarda gələn səbəblərindəndir. Ölkəmizdə özəl və bir çox dövlət təşkilatlarında əməkdaşlar 8 saatdan artıq istismar olunmaqdadırlar. Bu saat 12 -13 saata çatmaqdadır və istirahət günlərinin məcəlləyə uyğun olaraq tənzim olunmaması əməkdaşların diskomfortuna gətirib çıxarır. Hətta bu hal o qədər yayılıb ki, 22-23 yaşlarında bir gənc mən bu qədər çalışmıram deməsi təşkilatların rəhbərləri tərəfindən qəribə qarşılanır. Mən sənin yaşında 24/7 işləyirdim ay oğul deyən rəhbərlər günü gündən çoxalıb. Gənclərimiz tənbəlləşib deməyə qədər gedir bu reaksiya. Belə bir halda şirkətdə çalışan əməkdaşın hər hansısa bir motivasiyasının olmasından söhbət etmək, yaradıcılıq və məhsuldar iş gözləməyin özü belə ağılsızlıqdır. Həll yolu kimi yalnız rəhbərliklə məsələnin aydınlaşdırılmasıdır. Belə halda getməyə tələsməyin, çünki gedəcəyiniz yerdə sizi eyni hal gözləyə bilər. ))))

Əgər əməkdaşınız övladının tədbirinə getmək üçün icazə ala bilmirsə (icazə alanda başdan xarabdır deyilirsə), diş həkimə getmək üçün 18:30da sizdən icazə istəyirsə əmin olun bu hal ən böyük stresi yaradacaq. Şəxsi həyat və iş həyatı balansı pozulubsa hər hansısa bir motivasiyadan söhbət gedə bilməz.

Xoşbəxt iş şəraitin olması məhsuldarlıq baxımından çox vacibdir. Hər bir işəgötürən xoşbəxt, özünə əmin əməkdaşlarla işləmək istəyir. Amma şirkətlər də əməkdaşlarının komfortunu nəzərə almalıdır. İş yerlərində diskomfort yaşanırsa və rəhbərlik həll yolları üzərində düşünmürsə İlk Qaçan Ağıllıdır deyimi ilə əməkdaşlarınız başqa şirkətlərə qaçmaq yarışına başlayacaqdır. Qəmli Bayquşları şirkətinizdə işlətmək istəmirsinizsə sistemli və ölçülə bilən idarəetmə sisteminizi qurun.

PS – Asta Qaçan Namərddir deyimini unutmayaq. Əgər əməkdaş qaçırsa və sonda siz tək qalırsınızsa namərd kim olur bu halda, onu düşünək – Rəhbərlik yoxsa işçi :)))

MERÇENDAYZER XANIMLA MÜSAHİBƏDƏN ÖYRƏNDİKLƏRİM

İnsanın bir çox şeyi özü yaşamadan öyrənməsi mümkün deyil deyirlər. Nədənsə məsləhətlər, tövsiyyələr dinlənilmir və işə yaramaz olur. “Doğru işə doğru insan”ın tapılmasında əmək vermiş biri olaraq təcrübəmi və müşahidələrimi sizinlə bölüşmək istəyirəm.

Peşəkar fəaliyyətimə başladığım zaman işəqəbulun təşkilat üçün önəmli olmasını anlamağım o qədər də uzun müddət almamışdı. Təbii ki, bu sahədə təcrübəsi olmayan biri olaraq mənə daha aşağı məsuliyyətli vəzifələrə şəxslərin tapılması tapşırılmışdı. Satış sahəsində çalışanların yaxından tanıdığı  Mercendayzer vəzifəsinə namizədlərin tapılması öhdəliyini vermişdilər mənə. Yazı qabiliyyətim həyacanımı ifadə edəcək qədər güclü olmadığından, bu vakansiyanın bağlanılmasını mənə həvalə etdikləri zaman keçirdiyim duyğunu sizinlə bölüşə bilmirəm. Bu vakansiyanı bağlamaq üçün seçim kriteriyalarımı müəyyən edib, başladım axtarışa özü də nə başladım. Şəkilli qız CV-ləri, gözəl görkəm, rus dili biliyi, gənc olması, ünsiyyət qabiliyyəti daha nə bilim nələr nələr. Bir günün içində müsahibə otağına girib çıxan xanımların sayını unutmuşam. Nəhayət bu vakansiyanı, xoş görünüşlü, ünsiyyət qabiliyyəti yüksək olan bir xanımla bağlamış oldum. Xanım bazarertəsi işə başladığında gözlərimə inana bilmədim. Hətta salam verdi və tanımadığım birinin salamını almağa tərəddüt etdim bir anlıq. Vakansiyanı bağlamaq üçün çəkdiyim həssaslıq qədər xanım da ilk iş günü həyacanından olsun ki, əməlli əziyyət çəkmişdi. Bu ağır xasiyyətli qıza bir həftənin içində nə olmuşdu.? Axı bu xanımda təşkilatımızın dəyərlərinə uyğun heç bir şey yox idi, mini yupka, makyaj, daha nələr deyim sizə… Bəs mən hara baxırdım onu işə alanda? 🙂 Xanım işə başlayan gününə qədər burda nə var ki, 20 dəqiqəyə adamın hər şeyini öyrənə bilərsən deyə düşünürdüm. Demək ki, belə deyilmiş. DON’T FALL IN LOVE IN THE FIRST INTERVIEW qaydasını yəqinki o an öyrənmişdim. Love demişkən xanım 2 ay sonra mənə sevgi mesajı yazmağını demirəm və sonra isə gəldiyi kimi yox olması da başqa mövzudu. (Xanıma nömrəmi verən İK-cı dostuma da təşəkkürlər) 🙂

Doğru insanı doğru yerdə deyirik, bu yanlış insan seçimimdə ilk və təəssüflə qeyd edim ki, son olmadı. Belə seçimlər çox olub. Lakin xanımı xatırlamağım ilk işəqəbul təcrübəmdəki divara dəydiyim hal olmasıdır ki, yadımdan çıxmır. Bu təşkilatdakı işəqəbul qərarlarındakı səhvlər və ətrafımdakı peşəkar insanlar işəqəbul sahəsində yetişməyimdə böyük rol oynamışdır. Bütün bu səhv qərarlara baxmayaraq çalışdığım şirkət uğurlu təşkilat idi.

Həddən artıq müsahibələrdə iştirak edən, işəqəbul qərarlarında yaxından iştirak edən və ən əsası çoxlu sayda səhvlərdən dərs çıxaran biri kimi gənc həmkarlara bəzi tövsiyyələrim belə olacaqdır.

1- İlk müsahibədən namizədə aşiq olmayın. Hər zaman səbrli olun və işəqəbul qərarlarını verərkən tələsməyin.

2- Rəhbərliyin idarəetməsindən asılı olmayaraq, insan haqlarını qorumağa çalışın. Öz fikiriniz olsun və qərarınız olsun. Rəhbərliyinizə alternativ namzədlər təklif edin. Əlinizdən gəldiyi qədər qohum-əqrəbə yığımına mane olun.

3- Planlama aparın. Vəzifənin əhəmiyyətindən asılı olmayaraq planlamanızı edin. Axtarış, Müsahibə və iş təklifi kimi ümumi prosesin detallarına girin.

4- Namizədi mütləq araşdırın. (köhnə iş yeri, sosial profilinə diqqət edin və s.)

5- Qərarsızsınızsa diqqətli olun. Yox deməyi bacarın.

6- İş və şəxsiyyət uyğunluğuna baxın.

7- Doğru suallar soruşun. Türkün misalı: Müsahibədə hava atmayın. J Bir az sadə və qarşıdakına hörmət edin.

8- İşə aldığınız zaman təşkilatın sahib olduğu əməkdaşlarla namizədi müqayisə edin.

9- Kitabı Üzlüyünə görə qiymətləndirməyin.

10- Unutmayın hər işəqəbul prosesi uğurlu olacaq deyə bir şey yoxdur.

Hər birinizə uğurlar. J