İŞİ YOXSA İŞLƏMƏYİ SEVMİRİK!

İşləməkdən bezmisiniz, yoxsa işinizi sevmirsiz? Bu suallar tək sizi narahat edən məsələ deyil. Bu xəstəlikdən əziyyət çəkən yalnız siz deyilsiniz. ABŞ-da 31% çalışan şəxs işində xoşbəxtdir (2015 Gallup poll), qardaş ölkə Türkiyədə bu rəqəm 16%-dir (milliyet.com.tr).  Ölkədə faktiki olaraq belə bir konkret statistika mövcud deyil, sadəcə təşkilatlardakı təcrübəmizə və müşahidələrimizə əsaslanaraq bu rəqəmin yüksək olmadığı qənaətinə gələ bilərik.

Hər gün yataqdan qalxıb qaça-qaça getdiyimiz işimiz! Özü də qaça-qaça :).

Qaça-qaça getdiyim işimdə hər səhərləri eyni mənzərə ilə başlayıram. Səbinə xala, bizim mərtəbənin xadiməsi. Hər səhərləri eyni hadisə:

• Sabahınız xeyir Səbinə xanım,
• Sabahınız xeyir Eldar bəy,

Hər ikimizdə xoş bir təbəssüm və razılıq əlamətləri. Sadəcə gözlərinin içində bezmiş və yorulmuş baxışlar. Tək Səbinə xala elə deyil, bir çox vəzifəsi, halı yerində olan əməkdaşlarda bu halı müşahidə etmək olur. Və bu qədər neqativliklə əhatə olunan mühitdə çalışmaq ən əsası xoşbəxt qalmaq çox çətinləşir. Maraqlısı odur ki, bu iş sevgisinin olmaması xadimə və ya yüksək vəzifənin olmasında asılı deyil, əməkdaş daxilində baş verən üsyanın nəticəsi olaraq yaranan etirazdır.

Bu halda işləmək yalnız pul qazanmaq üçün həyata keçirdiyimiz prosesdirmi? Pul qazanıb təməl ehtiyacları qarşılamaq  üçün işləyirik, çalışırıq çünki sosial ehtiyaclarımızı təmin edirik. İşləmək və pul qazanmaq arasındakı münasibət çox qarışıqdır. Ancaq bir reallıq vardır; İşləmək sadəcə təməl ehtiyacların qarşılanması deyildir, bu proses psixoloji ehtiyacların qarşılanması üçün imkanların yaradılmasıdır. İşləməkdən bezmək halı daha çox psixoloji ehtiyacların təmin olunmaması halında yaşanması da bu səbəbdəndir. Bir çoxlarımız şahidi olmuşuq çalışdığımız təşkilatlarda əməkdaşların böyük əksəriyyəti nə zamansa içi pul dolu çanta tapacağı günü gözləyə gözləyə səhərləri sürünərək işə gəlməkdədirlər. Özü də tənbəllik zad yoxdur onlarda 🙂, sadəcə özü özlərinin rəhbəri olmaq istəyirlər. 🙂 🙂 🙂 🙂 Səbəbi pulda axtardıqları üçün bu xoşbəxtlik axtarışı çox zaman uğursuzluqla yekunlaşır. Nəticədə ya çanta tapılmır ya da o xoşbəxt iş. 🙂 

Niyə işləyirik?

İnsanlar işləməlidirlər, çünki beynimiz mütəmadi olaraq bir şeylərlə məşğul olmaq istəyir. Düşünün, sizi bir adaya atıblar və istədiyiniz hər bir imkanlar yaradılıb. Sizdən istənilən şey imkanlardan yararlanmaq və bütün günü istirahət etməkdir. 1, 2, 3….. ay nə qədərimiz daha çoxuna səbr edəcəyik.? Belədirsə, yenə də istirahətdən bezcəyiksə demək ki, hər şeydən əvvəl beynimizin təməl istəyi işləməkdir, nəyinsə qarşılığını almaqla bir şeylərin həyata keçirilməsi bizin əsas istəyimizdir.

İşləmək sadəcə işləmək deyil?

İşləməyin digər məqsədi, ortaya qoyduğumuz bir məhsulun yaradılmasıdır və hər hansısa iş prosesində mənim də əməyim var hissinin yaşanması istəyidir. Başqa bir dillə desək, işləmək özümüzü yaxşı hiss etmək üçün əsas həyat reallığıdır. İşləmək həyatımızın özüdür və əgər siz işləməyi sevmirəm deyirsinizsə bilin ki, ortada başqa səbəblər var. Böyük ehtimalla bu səbəb sizin işinizdir, həyatınız deyil.

İşlədiyiniz yer, əhatə edən iş yoldaşları, insanlarla münasibət, işin qarşılığında qazandığınız pul kimi faktorlar işinizdən məmnun olub-olmamağınızı müəyyən edən səbəblərdəndir. Məmnuniyyətsizlik halı yaşayırsınızsa, bunu ümumiləşdirib işləməyi sevmirəm adı ilə nəticələndirməyin. Çünki, hər dəfə ağzınızı açıb şikayətlədiyinizdə, zamanla bu hər hal şikayətdən çıxıb ümumi işləmək prosesinə qarşı nifrətə çevrilə bilər. İşləməyi sevməmək isə mümkün deyil. Bunu etdiyiiz an yaşamaq enerjinizi bloklamış olacaqsınız, səhərləri yataqdan qalxmaq çətin prosesə çevriləcəkdir, həyatdan zövq almamağa başlayarsınız. Nəticədə “İşləməyi sevmirəm” deməklə insan fitrətinə aid olan əsas prosesə qarşı etiraz etmiş olacaqsınız.

İşləmək başqa bir şeydir, işlədiyiniz iş isə başqa. İşinizi sevmirsinizsə işləməkdən özünüzü soyutmayın. Nəyi sevmirsiniz, niyə sevmirsiniz analiz edin və həll yollarını axtarın. İşləmək psixoloji tamlığımızın formalaşdırılması üçün bir reallıqdır və ona düşündüyümüzdən daha çox etiyacımız var.

İŞ YERİNDƏ DİSKOMFORT VƏ XOŞBƏXTSİZLİK HALI Asta qaçan namərddir!

 

İş yerlərində xoşbəxtsizlik hər kəsin yaşaya biləcəyi bir haldır. Ümumən iş yerlərində diskomfort halı əməkdaşların daha az motivasiyalı, sağlam düşünə bilməmək və sosial vəziyyətini alt üst edən vəziyyətlərdən hesab olunur. Ancaq bütün bu hallara baxmayaraq insanlar ümumi olaraq bu vəziyyət qarşısında heç bir addım atmamaqdadırlar.

İnslarların mövcud diskomfort hallarının dəyişdirməməsinin 2 əsas səbəbi var:

• Niyə görə xoşbəxt deyillər sualına cavabını bilməmək. Diskomfortu hiss edir lakin səbəbini bilmirlər və bu halının aradan qaldırılmasının mümkün olmadığını düşünürlər.
• Nə edəcəklərini bilməmək. Səbəbi bilirlər və nəyin onları xoşbəxt etmədiyini anlayırlar, lakin bu problemin dəyişməyəcəyini və ya həll üçün alternativ seçimlərinin olmadığını düşünürlər.

 

İş yerlərində diskomfortun ən vacib səbəbləri:

Əmək  haqqı –

Gördüyünüz işin qarşılığında az maaş aldığınızı düşünürsünüzsə, ilkin diskomfort halını yaşamağa başlamısınız. Bu halı yaşayırsınızsa daim alternativ təklifləri araşdırmağınız məsləhətdir. Unutmamaq lazım olan məqam odur ki, maddi motivasiya müəyyən müddəti əhatə edən üsuldur. Diskomfortun əsas səbəbi əmək haqqı olmağından əmin olduqdan sonra hər hansısa tədbir görmək lazımdir. Əgər səbəbini bilmədiyiniz diskomfort halını maaş olduğundan şübhələnirsinizsə bu sadəcə bəhanə olacaq və bu səbəbdən gedəcəyiniz yerdə yüksək əmək haqqında belə xoşbəxtsizlik hissi sizin yaxanızdan əl çəkməyəcək.

İş yerində qeyri-stabillik –

Şirkətinizin stabillik mövzusunda problemləri sizə diskomfort hissini yaşada bilər. İşdən çıxarılma halının yaşandığı şirkətdə narahatlılığın və stressin yaşanması normal haldır. Belə bir halda əlinizdən gələni etdiyini düşünürsünüzsə, bu halda yalnız etdiyiniz işlərlə bağlı hesbatlılığı mütəmadi rəhbərliklə bölüşmək və kommunikasiyanı gücləndirməyiniz vacibdir. Həyatı bəzən idarəetmənin mümkün olmadığını nəzərə alsaq bütün olacaq mənfi hallara qarşı özünüzü günahlandırmaqdansa yeni alternativlər üzərində sığortalanmağınız məsləhətdir.

Karyera inkişafı –

Vəzifə artımı və irəliləməyin mümkün olmadığı təşkilatda və motivasiya edici digər faktorların yaşanmadığı şirkətdə əməkdaşlar diskomfort halı yaşayırlar. Belə bir hal yaşayırsınızsa özünüzün fərdi inkişafına və fərqli sahələrdə inkişaf etməyinizə səy göstərin.

Bəzi sahələrdə irəliləmək şansımız çox azdır və bu səbəbdən işimizlə bərabər təşkilatın inkişafına təsir edəcək fərqli sahələrdə inkişaf etdirməyiniz sizi motivasiya edə bilər və hətta irəliləmək imkanı yarada bilər.  Bunların heç biri yoxdursa o zaman alternativlərə baxsanız yaxşı olar.

İş yoldaşlarınız –

Ən mənasız səbəblərdəndir. Unutmayın iş yeriniz sizin eviniz deyil və hər kəsin sizin kimi olmaq məcburiyyəti yoxdur. İşinizlə bağlı münasibətlərin qurulması sizə kifayət edəcək ki, sağlam bir mühit yaradasınız. Əsas vacib olan hörmət üzərinə qurulmuş bir münasibətə nail olun.

İş yükü –

Az vaxtda çox və keyfiyyətli işin icrası istənilirsə bu sizdə stres halının yaşanmasına səbəb olacaqdır. Bu halda stresə düşməyə  ehtiyac yoxdur və seçim olaraq bu cür işləmək sizin seçim deyil. Belə halda vaxtın idarəedilməsinə  diqqət edərək mərhələli şəkildə işlərin təhvil verilməsinə çalışın.

İş qrafiki –

Diskomfort mühitinin yaranmasının ən öndə və ilk sıralarda gələn səbəblərindəndir. Ölkəmizdə özəl və bir çox dövlət təşkilatlarında əməkdaşlar 8 saatdan artıq istismar olunmaqdadırlar. Bu saat 12 -13 saata çatmaqdadır və istirahət günlərinin məcəlləyə uyğun olaraq tənzim olunmaması əməkdaşların diskomfortuna gətirib çıxarır. Hətta bu hal o qədər yayılıb ki, 22-23 yaşlarında bir gənc mən bu qədər çalışmıram deməsi təşkilatların rəhbərləri tərəfindən qəribə qarşılanır. Mən sənin yaşında 24/7 işləyirdim ay oğul deyən rəhbərlər günü gündən çoxalıb. Gənclərimiz tənbəlləşib deməyə qədər gedir bu reaksiya. Belə bir halda şirkətdə çalışan əməkdaşın hər hansısa bir motivasiyasının olmasından söhbət etmək, yaradıcılıq və məhsuldar iş gözləməyin özü belə ağılsızlıqdır. Həll yolu kimi yalnız rəhbərliklə məsələnin aydınlaşdırılmasıdır. Belə halda getməyə tələsməyin, çünki gedəcəyiniz yerdə sizi eyni hal gözləyə bilər. ))))

Əgər əməkdaşınız övladının tədbirinə getmək üçün icazə ala bilmirsə (icazə alanda başdan xarabdır deyilirsə), diş həkimə getmək üçün 18:30da sizdən icazə istəyirsə əmin olun bu hal ən böyük stresi yaradacaq. Şəxsi həyat və iş həyatı balansı pozulubsa hər hansısa bir motivasiyadan söhbət gedə bilməz.

Xoşbəxt iş şəraitin olması məhsuldarlıq baxımından çox vacibdir. Hər bir işəgötürən xoşbəxt, özünə əmin əməkdaşlarla işləmək istəyir. Amma şirkətlər də əməkdaşlarının komfortunu nəzərə almalıdır. İş yerlərində diskomfort yaşanırsa və rəhbərlik həll yolları üzərində düşünmürsə İlk Qaçan Ağıllıdır deyimi ilə əməkdaşlarınız başqa şirkətlərə qaçmaq yarışına başlayacaqdır. Qəmli Bayquşları şirkətinizdə işlətmək istəmirsinizsə sistemli və ölçülə bilən idarəetmə sisteminizi qurun.

PS – Asta Qaçan Namərddir deyimini unutmayaq. Əgər əməkdaş qaçırsa və sonda siz tək qalırsınızsa namərd kim olur bu halda, onu düşünək – Rəhbərlik yoxsa işçi :)))